Nhân giống hữu tính (gieo hạt) là phương pháp truyền thống được áp dụng phổ biến nhất trong việc nhân giống cây mai vàng Việt Nam. Phương pháp này dễ thực hiện và cho phép thu được nhiều cây con để trồng, đồng thời tiết kiệm thời gian và công sức. Hiện nay, việc gieo hạt mai vàng thường được sử dụng để tạo gốc ghép.
Ưu điểm của phương pháp này là có thể thu được nhiều cây con, tiết kiệm chi phí và không đòi hỏi nhiều công sức.
Tuy nhiên, phương pháp nhân giống hữu tính cũng có nhược điểm. Cây mai nhân giống từ hạt thường không thể mang những đặc tính tốt nhất của cây mẹ như kích thước hoa nhỏ hơn, ít cành hơn và có thể có màu sắc khác so với cây mẹ.

Khi gieo và ươm hạt mai vàng, cần phải hiểu rõ về đặc tính sinh học của hạt để đảm bảo gieo hạt trong giai đoạn tốt nhất. Trước khi nảy mầm, hạt mai vàng trải qua giai đoạn "NGỦ". Thời gian ngủ ở hạt mai vàng ngắn, do đó cần chọn thời điểm phù hợp: hạt mai đã chín khi vỏ chuyển sang màu đen, sau đó chọn những hạt chắc mẩy (cho vào một cốc nước, chỉ lấy những hạt chìm để gieo). Sau đó, hạt được xử lý ngay bằng thuốc kích thích nảy mầm và gieo ngay vườn mai vàng đẹp.
Lưu ý: Nếu hạt đã rụng hoặc đã phơi khô, hoặc đã để khô qua nhiều ngày và muốn gieo, cần ngâm hạt trong nước ấm 30oC trong 3 giờ trước khi thực hiện các bước như trên. Tuy nhiên, hiệu quả nảy mầm sẽ rất thấp.
Thu hái và xử lý hạt (quả) giống
Hạt mai vàng có khả năng nảy mầm tốt, do đó chỉ cần lựa những hạt già (hạt chín sinh lý) để gieo xuống đất. Thậm chí, những hạt chín rụng thì có thể được sử dụng, nhưng hiệu quả sẽ thấp hơn so với việc sử dụng hạt tươi.
Sau khi thu hái hạt (quả) giống, cần xử lý chúng để tăng khả năng nảy mầm và giảm nguy cơ nhiễm bệnh. Quy trình xử lý hạt gồm các bước sau:
- Rửa sạch hạt: Sử dụng nước sạch để rửa các tạp chất, bụi bẩn và chất nhầy trên bề mặt hạt. Đảm bảo hạt được làm sạch hoàn toàn trước khi tiến hành các bước tiếp theo.
- Sục nước: Đặt hạt trong một bình nước và sục nhẹ để loại bỏ các hạt lỏng nặng hoặc hỏng.
- Ngâm hạt: Hãy ngâm hạt trong một dung dịch khử trùng nhẹ, như dung dịch chất khử trùng có sẵn trên thị trường. Theo hướng dẫn sử dụng của nhà sản xuất, ngâm hạt trong dung dịch khử trùng trong khoảng thời gian nhất định để tiêu diệt vi khuẩn và nấm mốc có thể gây hại.
- Rửa lại hạt: Sau khi ngâm, rửa hạt bằng nước sạch để loại bỏ hoàn toàn dung dịch khử trùng và các chất khác có thể còn lại trên bề mặt hạt.
- Phơi hạt: Để hạt khô tự nhiên hoặc sử dụng quạt để tăng quá trình phơi. Hạt cần được phơi đến khi chúng hoàn toàn khô, không còn ẩm ướt.

Sau khi đã xử lý hạt, bạn có thể tiến hành gieo hạt mai vàng vào chậu hoặc vườn. Lựa chọn chậu hoặc khu vực trồng phù hợp với cây mai vàng và cung cấp cho cây môi trường tốt để phát triển, bao gồm ánh sáng, đất và chế độ tưới nước phù hợp.
Khi hạt đã nảy mầm và cây trở nên đủ lớn, bạn có thể tiến hành ghép cây mai vàng để tạo ra các cây có đặc tính mong muốn khi mua bán mai vàng. Quá trình ghép cây cần sự kỹ thuật và tài năng, và thường được thực hiện bởi những người có kinh nghiệm trong việc trồng cây mai vàng.
Hy vọng những thông tin này sẽ giúp ích cho bạn trong việc xử lý và trồng cây mai vàng từ hạt giống. Chúc bạn thành công!